Elektrik Tarifelerinde Konut,Ticarethane ve Sanayi Farkı ve Ekonominin Rekabet Gücü

      Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) İstişare ve Değerlendirme Toplantısında, TESK Genel Başkanı Güneydoğu ve Doğu Anadolu'da faaliyet gösteren esnafın kullandığı elektriğin işyeri tarifesine göre değil, konut tarifesine göre faturalandırılmasını talep etmiş.
      TEDAŞ'ın Nisan/2011yılı elektrik tarifelerine göre sanayi, konut ve ticarethanelerde tek zamanlı elektrik kullanım tarifeleri sırasıyla  20, 22 ve 25 kr/kWh'dır. Ticarethanelerde kullanılan elektriğin tarifesi konutlara göre % 17 daha fazladır. Başkanın talebi gerçekleşirse anılan bölgelerdeki esnafın kullandığı elektriğin tarifesi bu oranda düşecektir.
      Ben konunun başka bir yönüne değinmek istiyorum. Bu tarifeler çerçevesinde konutta kullanılan elektriğin tarifesi sanayidekinden % 11 daha fazladır. Diğer bir deyişle sanayi elektriğinin tarifesi konut tarifesinin % 90'dır.
      Sanayi elektriğinin tarifesinin konutlarınkinden daha düşük olması iktisaden rasyoneldir ve uluslararası uygulamalarda da karşılığı bulunmaktadır. Çünkü sanayide  kullanılan yüksek hacimli elektrik dağıtım şirketlerinin ölçek tasarruflarını artırmaktadır. Dağıtım şirketleri konuta ve sanayiye elektrik taşımak için hemen hemen aynı yatırımı yapmaktadır. Ancak, tüketim, gelir ve kâr açısından bakıldığında sanayiden daha fazla fayda sağlamaktadırlar. Bu nedenle de sanayiye (konuta) daha ucuza (pahalıya) elektrik tedarik etmektedirler.
      Buradaki kritik soru(n) sanayiye elektriğin ne kadar daha ucuza satılacağıdır. Daha ucuz kavramı hem nominal tarifeleri, hem de sanayi/konut tarife oranını içermektedir. Aşağıdaki grafikte seçilmiş ülkelerde sanayi ve konutta uygulanan elektrik tarifeleri yer almaktadır (grafiği büyütmek için üzerini tıklatınız).

      Türkiye 23 ülke arasında sanayi elektrik tarifesinin yüksekliğinde sekizinci sıradadır ve bu ülkelerin sanayi tarifelerinin ortalamasının üzerindedir. Bu çerçevede ülkemizdeki sanayideki nominal elektrik tarifesinin ucuz olmadığı söylenebilir (Bir başka yazımda uluslararası göstergeler açısından Türkiye'deki enerji tarifelerinin genelde yüksek olduğunu göstermiştim). Sanayi/konut oranının yüksekliği açısından bakıldığında da Türkiye'nin Meksika, İtalya ve Slovakya Cumhuriyetinden sonra dördüncü sırada olduğu görülmektedir. Bu oran en düşük Danimarka'dadır (% 30). Bu tablo ise bize Türkiye'de konut karşısında sanayi tarifesinin görece daha yüksek olduğunu göstermektedir.
      Uluslararası karşılaştırmalar açısından sanayideki elektrik tarifesinin hem nominal, hem de oransal olarak daha yüksek olması, sanayimizin rekabet gücünü olumsuz etkilemektedir. Çünkü elektrik enerjisi sanayinin en önemli girdilerinden birisidir. Bu nedenle sanayide kullanılan elektriğin tarifelerinin de düşürülmesinin düşünülmesi gerekmektedir.
      Cari açık, ithalatı kısma ve ihracatı artırma tartışmaları çerçevesinde konuya bir de bu yönden bakılmasında fayda bulunmaktadır.