Kanal İstanbul'un yıllık geliri 5 milyar dolar olacakmış!

Yetkililerimizin açıklamalarını gördükçe ve duydukça, Kanal İstanbul hakkında gerçek anlamda bir fizibilite yapıldığından şüphelenmeye başladım.

Ortalarda bir sürü gelir tahmini uçuşmakla beraber, en son Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, Kanal İstanbul’un yıllık gelirinin $5 milyar olacağını söyledi. Bakan’ın tam açıklaması şu şekilde:“Hesabımıza göre Kanal İstanbul’dan geçecek gemilerden alacağımız para asgari yıllık net 1 milyar dolar civarı. Kanaldan 2035’te geçen araç sayısı 50 bini bulacak. 68 bin kapasiteli kanaldan 50 bin gemi geçtiğinde yıllık 5 milyar dolar gelir olacak.”

İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçen gemilerden ücreti Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KIYEM) tahsil etmektedir.

Aşağıdaki Grafik’te, KIYEM’in 2013-2019 yılları arasındaki gelirleri gösterilmektedir. Boğaz geçiş ücretleri KIYEM’in en önemli gelir kalemidir. KIYEM, bunun yanı sıra Türk Karasularında tekel olarak gemi kurtarma hizmetleri vermekte, işletmecilik esasları çerçevesinde batık çıkartmakta ve denizlerde ve karasularında güvenli seyre yönelik kurulmuş ve kurulacak olan sahil telsiz istasyonlarını işletmektedir. 

KIYEM’in 2013-2019 yılları arasındaki ortalama geliri $274 milyondur. 2019 geliri dokuz aylıktır. İlk 9 aylık performansa göre bu tutarı yıla çevirirsek ortalama gelir $284 milyon olacaktır.

Ancak, gözden kaçırılmamalı ki gemi geçiş ücretleri sadece İstanbul Boğazı’ndaki geçişlerden tahsil edilmemektedir. Aşağıdaki resimden de görüleceği gibi Çanakkale Boğazı’na Ege ve Marmara denizlerinden girişlerde de geçiş ücret alınmaktadır.

 KIYEM’in  yıllık $284 milyon gelirinin yarısının, Çanakkale Boğazı geçiş ücretleri dahil diğer gelir kalemlerinden oluştuğunu kabul edersek; İstanbul Boğazı’nın yıllık geliri $142 milyon olacaktır. Bu tarihler arasında İstanbul Boğazı'ndan geçen ortalama gemi sayısı 43.707 ve gemi başına gelir ise $6.500 dolardır.

Yetkililerin 50.000 gemiden bekledikleri yıllık gelir $5 milyar ise, gemi başına yılda 100 bin dolar ücret almayı hedefliyorlar demektir.

Ancak bu arada şu soruların da cevaplandırılması  gerekmektedir?

1. Montrö Sözleşmesine göre 6.500 dolar ödeyerek İstanbul Boğazı’ndan geçme hakkına sahip olan bir gemi, 15 kat daha fazla ücret ($100.000) ödeyerek, Kanal İstanbul’dan neden geçsin?
2. İstanbul Boğazı'ndan ortalamada yılda 43.700 gemi geçerken, Kanal İstanbul’da yılda neden 50.000 gemi geçsin?
3. Peki bunlar olmayacaksa, İstanbul Boğazı'nda halen yılda $140-150 milyon gelir elde ederken; Kanal İstanbul'dan yılda 5 milyar dolar elde etmek için şapkadan hangi tavşan çıkartılacak?

Yetkililerin vergi mükelleflerini ikna etmesini bekliyoruz.