Bu yazıda Tünelin geçiş ücretinin arka planını aralamaya çalışacağım. Avrasya Tüneli’nin YİD sözleşmesi 25 Şubat 2011 tarihinde imzalandı ve 20 Aralık 2016 tarihinde açılan Tünel’de otomobil geçiş ücreti KDV dâhil 15 TL olarak belirlendi.
Sözleşmeye göre Tünelde tek yön için otomobil geçiş ücreti 4, minibüsler için 6 ABD dolarıdır.
Bu ücret, ABD’deki Ocak tarihli Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları Endeks sayıları ve 2 Ocak tarihli TCMB ABD doları döviz alış kuru üzerinden, her yıl şubat ayının birinci günü güncellenmek/zamlanmak durumundadır. Bu çerçevede, Tünelin yeni ücretinin 1 Şubat 2019 tarihi itibariyle belirlenmesi gerekmekteydi. Yani zam yapılmalıydı.
Ancak, sehven olduğu açıklanan ücretler konusunda benim bazı tereddütlerim var. Bu nedenle, sözleşmeye göre geçiş ücretlerini bir de ben hesapladım. (Konunun teknik kısmıyla ilgilenmeyen okuyucu aşağıdaki “ücret ayarlamaları” kısmını atlayıp doğrudan “güncel ücretler” ve "bulgular" bölümlerini okuyabilir).
Ücret ayarlamaları
Sözleşmeye göre Tünelin ücreti her yıl şu formüle göre ayarlanmaktadır:
GÜy= SÜx(CPIy/CPIo)xFXy
y=İşletme yılı
Güncel ücret (GÜy)=İşletme yılının Şubat ayının birinci gününden itibaren bir yıl süreyle geçerli olacak ücreti.
SÜ=Sözleşmede belirlenen otomobil geçiş ücreti (4 US$/tek yön)
CPIo= 2008 yılı ABD’deki Ocak tarihli Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları Endeks sayıları
CPIy= y yılınını ABD’deki Ocak tarihli Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları Endeks sayıları
FXy= İşletme yılının Ocak ayının ikinci günü için TCMB ABD doları döviz alış kuru
Güncel ücretler
Otomobil ücretlerine ilişkin resmi açıklamalar ile kendi hesaplamalarım ve aralarındaki farklara ilişkin bilgileri aşağıdaki tablodan görebilirsiniz.
Kendi hesapladığım açılış günü ücreti, resmen açıklanan 15 TL/tek yön ücreti ile uyumludur.
Ancak, Avrasya Tünelinin internet sayfasında belirtilen 2018 ücreti ve sehven olduğu ifade edilen zamlı ücret ile benim hesaplamalarım arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar aşağıdaki bulgulara zemin hazırlamaktadır.
2018 yılında uygulanan ve 2019 yılında sehven olduğu belirtilen otomobil ücretleri sırasıyla 23,3 ve 32,1 TL’dir. Bu ücretler sözleşmeye göre kendi hesapladığım ücretlerden (2018 ve 2019 yolları için sırasıyla 20,2 ve 29,4 TL) daha yüksektir (resmi büyütmek için üzerini tıklayınız).
Bulgular
1. Resmi açıklamaların, sözleşmeye göre hesaplanan ücretlerden büyük olması, sözleşmedeki ücretin revize edilip artırıldığını işaret etmektedir.
2. Sözleşmeye göre ücretlerin 1 Şubat 2019 yılında artırılması gerekmektedir. Hem sehven olduğu iddia edilen ücretler hem de kendi hesaplamamalarım halen uygulanan ücretlerin sırasıyla % 37 ve % 26 üzerindedir.
3. Dün akşam açıklanan ücret ve mevcut uygulama arasında 8,8 TL fark bulunmaktadır. Bu fark 3996 sayılı Kanuna göre katkı payı* olarak devlet bütçesinden ödenecektir.
4. Sözleşmeye göre yıllık garanti edilen yolcu sayısı 25 milyon kişidir. Bu çerçevede vergi mükellefleri olarak Avrasya Tünelinde görevli şirkete 220 milyon/ yıl ödeme yapacağız.
5. Vergilerinizden ödenecek bu katkı payıyla bir yılda 9.075 asgari ücretliye net maaş ödemesi yapmak mümkündür.
6. AK Partinin 31 Ocak 2019 yılında açıklanan yerel seçim manifestosunun önemli bir maddesi de tasarruf ve şeffaflık** değil miydi? Sözleşmedeki olası tarife revizyonları ve bütçeden ödeyeceğimiz katkı payları hakkında neden şeffaf davranılmıyor?
* Katkı Payı: Görevli şirketin ürettiği mal veya hizmetin bedeli, mal veya hizmetten yararlananlar tarafından tamamen veya kısmen ödenmesi mümkün olmayan yatırımlarla ilgili yapılacak görevlendirmelerde, mal veya hizmetten yararlananların tüketim veya kullanım miktarları da dikkate alınarak belirlenen ve idare tarafından görevli şirkete tamamen veya kısmen yapılan ödeme.
**10) TASARRUF VE ŞEFFAFLIK: Belediyelerin kaynakları hem doğru hem de açık şekilde kullanılacak.
Hangi kaynaktan gelirse gelsin belediye bütçesine giren her kuruşta herkesin hakkı olduğunu aklımızdan asla çıkarmayacağız. Yatırımlarımızı ve hizmetleri yaparken kullanılan kaynağı titiz bir şekilde değerlendirecek ve sonra adımlarımızı atacağız. Her faaliyetimizi milletimizin gözü önünde, her türlü bilginin, belgenin açık olduğu bir şekilde yürüteceğiz.
Kendi hesaplamalarınızla AYGM hesaplamalarının tutmaması normal. AYGM İşletme Protokolü 2.6.2'nci maddesinde değişiklik yaparak CPIo'ı 2008 değil 2007 yılına göre kullanmaya başladı. CPIy değeri de ilgili yıla ait değer anca bir sonraki yılın Ocak ayında açıklandığı için bir aydan kısa bir süre kullanılabiliyordu. İşletme Protokolünde bu husus da bir önceki yılın CPIy değeri olarak değiştirildi. Yani Uy.Sözleşmesinde parantez içinde olan ve 11 aydan fazla kullanılmak zorunda olan değer İşletme Protokolü ile tüm yıl kullanılmaya başlandı. Asıl amaç eskalasyonu 2007'ye göre yapmaktır.
YanıtlaSilHesaplamalarınızın yanlış çıkmasına yol açan diğer bir husus da 2019 yılından itibaren enflasyona uyarlanacak ücretin 4,60$ olmasıdır. %15'lik maliyet artışı Görevli Şirket çıkarlarına uygun olarak 10.12.2012 tarihli Olur'la ücret artışı olarak verildi; işletme süresini uzatma tercih edilmedi. Bu yüzden 2019 yılından itibaren geçerli olmak üzere BT (siz SÜ demişsiniz) değeri 4,60 $ olarak kullanılmaktadır.
Anlayacağınız CPIo ve CPIy değerlerindeki sözleşmeye aykırı değişiklikle halktan haksız kazanç sağlanmaktadır. Dolandırıcılık konusu ile ilgili 13.04.2020 tarihli ve 2020/61605 soruşturma numaralı dosya ile dava açılmıştır.
Katkınız için teşekkür ederim..
YanıtlaSil