Bu nedenle, şehir hastanelerinden kaynaklanan yükümlülüklerin gelecek yıllarda kamu finansmanı üzerine getireceği yük hakkında bilgi sahibi olamıyoruz. 2018 yılı Sağlık Bakanlığı bütçesinde şehir hastaneleri için kullanım ve hizmet bedeli olarak 2,6 milyar TL ödenek ayrıldı. Bu ödeneğin, 2019 yılı bütçesindeki tahmini tutarı yaklaşık 6,2 milyar TL. Ancak, bu toplulaştırılmış verilerden hastane bazında ödeme kullanım ve hizmet bedeli toplamlarına ve bu bedellerin enflasyon ve kur artışına bağlı olarak nasıl zamlanacağına ilişkin bilgiler üretilememektedir.
Bugün itibariyle sözleşmesi imzalanan 21 Şehir hastanesinin sekiz tanesi faaliyete geçti. Bu yazının konusunu oluşturan Bilkent Şehir Hastanesinin de (BİH) 2018 yılı sonuna kadar açılması öngörülüyor. Sağlık Bakanlığının 2017 yılı Bütçe Sunumunda TBMM’de dağıtılan Paranın Değeri Analiz Yaklaşımı çalışmasına göre BŞH’nin ihalesini kazanan teklife göre kullanım bedeli ve hizmet bedeli sırasıyla yaklaşık 300 milyon TL ve 41 milyon TL’dir. Bu bedeller, Kamu Özel İş Birliği Modeli İle Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi Ve Hizmet Alınmasına Dair Uygulama Yönetmeliğe göre güncellenmektedir/zamlanmaktadır. Bu yazıda, Mart-2011 tarihinde ihalede ortaya çıkan kullanım ve hizmet bedellerinin, BŞH’nin açılma tarihinde ne seviyede olduğunu göstereceğim.
Konunun teknik boyutuyla ilgilenmeyen okuyucu, aşağıda açıklanan hesaplama yöntemine ve BŞH hesaplamasına ilişkin bilgileri atlayarak doğrudan bulgular kısmına geçebilir.
Hesaplama Yöntemi
1. Kullanım bedeli, her bir takvim yılında, üçer aylık dönemlerde (Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim ayları) ödenmektedir. Bu çerçevede, ihale tarihindeki kullanım bedeli; her ödeme döneminde, ödeme döneminden (örneğin 1. Çeyrek için Nisan) önceki son ayın (örneğin Mart) TÜFE ve Yİ-ÜFE endeksi ortalamasının, ihale tarihinden bir önceki aydaki TÜFE ve Yİ-ÜFE endeksinin ortalamasına göre artışı oranında güncellenmektedir/zamlanmaktadır.
2. Yönetmelikte bir de düzeltme katsayısı (DK) öngörülmektedir. Finansmanın sağlandığı döviz kurundaki artışa göre kullanım bedeli bir kez daha zamlanabilmektedir. Her ödeme döneminde; ilgili döviz kurunun ihale tarihinden önceki son üç ay aylık işgünü ortalaması ile ödeme döneminden önceki son üç aylık işgünü ortalaması arasındaki artış (D) hesaplanmaktadır. Sonra, bu artış ile yukarıda hesaplama yöntemi açıklanan enflasyon artışı (E) arasındaki farka bakılmaktadır.
D-E=0 ise DK=1’dir ve kullanım bedeli döviz kuruna göre değişmemektedir.
D-E ≤ 0,25 ise kur farkı kullanım bedeli zammına şu şekilde yansıtılmaktadır: DK=((D-E)/2) x YP) +1
D-E > 0,25 ise kur farkı kullanım bedeli zammına şu şekilde yansıtılmaktadır: DK=((D-E)-0,125) x YP)+1
Burada;
DK= Yabancı para birimi borçlanma oranında dövizdeki değişimin enflasyondan farklılaşan kısmının, borçlanmanın vadesi süresince kullanım bedeline yansıtılmasında kullanılan katsayıdır.
YP=Yabancı para birimi ile borçlanma oranını ifade eder ve yabancı para birimi ile borçlanmanın nihai teklif tarihi itibarıyla TCMB döviz alış kuru üzerinden hesaplanan Türk Lirası karşılığının, toplam sabit yatırım tutarının aynı tarihteki Türk Lirası karşılığına oranıdır.
3. Yönetmelikte, özel sektörün hizmet sunumundaki başarısızlığı ölçüsünde para cezasına çarptırılması ve bu cezaların da ödenecek bedelden kesilmesi öngörülmektedir. Ancak, sözleşmeye göre belirlenen öğrenme eğrisi döneminde bu kesintiler yapılmamaktadır.
BŞH Hesaplamasına İlişkin Bilgiler
4. BŞH’nın ihale tarihi Mart 2011’dir.
5. BŞH projesin finansmanı, yatırım tutarının % 80’i oranında ve Euro cinsinden sağlanmıştır. Bu nedenle hesaplamalarda TCMB Euro döviz alış kurundaki değişmeleri kullandım.
6. Amacım BŞH’nın açılış dönemi ödemelerini hesaplamak olduğu için, işletmenin öğrenme eğrisi dönemi içerisinde olacağını kabul ettim ve dolayısıyla cezai kesinti öngörmedim.
7. Hesaplamalarda yönetmeliğe sadık kalmak amacıyla; ihalede ortaya çıkan yıllık kullanım ve hizmet bedellerini basit ortalamayla dört çeyreğe böldüm, bedel ödemelerini üçer aylık hesapladım ve sonuçta bulduğum üç aylık döneme ait zamlı bedeli tekrar dörde çarparak yıla çevirdim. Bedellerin her üç ayda zamlandığı göz önünde bulundurulduğunda; yıllık bedelin, gerçekte daha yüksek olacağı açıktır.
Bilkent Şehir Hastanesi Aralık 2018 Kullanım Bedeli ve Hizmet Bedeli Ödemelerine İlişkin Bulgular
Aşağıdaki tabloda ilk satırda ihale dönemindeki, ikinci satırda da yönetmeliğe göre zamlanan ve Aralık 2018 tarihinde ödenecek bedeller gösterilmektedir (büyütmek için üzerini tıklayınız).
İhalede ortaya çıkan 341 milyon TL/yıl tutarındaki kullanım ve hizmet bedeli toplamı, Aralık-2018 tarihinde 1,2 milyar TL’ye ulaştı (Sütun III). Diğer bir deyişle, Sağlık Bakanlığı bütçesinden yapılacak yıllık ödemeler, BŞH henüz açılmadan yaklaşık 4 kat arttı.
İhale döneminde Türk Lirası cinsinden ortaya çıkan yıllık toplam bedelin (341 milyon TL) Euro karşılığı 155 milyondur (Sütun IV). Aralık-2018’de Türk Lirası cinsinden ödenecek kullanım bedelinin Euro karşılığı 209 milyondur.
Bunun nedeni, Sağlık Bakanlığının ödenecek bedele yapılan zamlarda hem enflasyon hem de döviz kuru risklerini tartışılacak derecede üstlenmesinden kaynaklanmaktadır. Bakanlık, sadece döviz kuru riskini üstlenseydi; Aralık-2018’de kulanım bedeli Euro cinsinden 155 milyon, Türk Lirası cinsinden de 918 milyon olacaktı.
Bakanlık, döviz kurunun yanı sıra enflasyon riskini de üstlendiği için, BŞH özelinde, 2019 yılında biz vergi mükelleflerinin cebinden 170 milyon TL daha fazla para çıkacaktır.
Biz vergi mükelleflerine kolay gelsin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder