Bankalar Rekabet Kurulunda Anadilde Savunma Yaptı

     Rekabet Kurulu 02.11.2011 tarihli toplantısında 12 banka hakkında kartel soruşturması başlattı. Soruşturma heyeti raporunu tamamladı. 25.02.2013 tarihinde bankalar Kurul önünde sözlü savunmalarını yaptı. Rekabet Kurulu sözlü savunma toplantıları halka açıktır. Daha önce duyurusu yapılan sözlü savunma toplantısını Rekabet Kurumu’nda ben de izledim.
     Soruşturma raporunda bankaların kredi, mevduat ve kredi kartı piyasalarında kartel anlaşması yaptıkları iddia ediliyor. Rapora göre 12 banka mevduatı normal piyasa koşullarının altında ucuza toplamışlar ve daha pahalı olarak kredilere aktarmışlar. Kredi kartları pazarlarında da ücretleri anlaşarak yüksek tutmuşlar. Üç kamu bankası da kamu kurumlarının maaş promosyon ihalelerinde danışıklı teklif vererek promosyon tutarlarını düşük belirlemişler. Özetle, iddiaya göre bankalar aralarında anlaşarak hak etmedikleri halde bir miktar parayı tüketicilerin ceplerinden apartmışlar.
     Soruşturma raporunda, Rekabet Kurulu’nun ceza yönetmeliğine göre % 2-4 arası ceza verilmesi öneriliyor. Ayrıca, bankalar daha önce maaş promosyon ihalelerinde kartel oluşturdukları için tekerrürden temel cezanın bir katı ve kartel 1-5 yıl arası sürdüğü için temel cezanın yarısı oranında para cezasının ağırlaştırılması öngörülüyor. Bankaların farklı pazarlarda kartel suçuna katılma(ma) durumları, soruşturma süresince Kurum’la geliştirdikleri iyi ilişkileri ve pazar gücü gibi etkenlerle para cezaları banka bazında ağırlaştırılıp, hafifleştirilebilir.
     Kurul, soruşturma heyetinin önerisi çerçevesinde ortalama yüzde 3 oranında ceza verirse bankaların 2011 yılı cirolarına (133 milyar TL ) göre temel para cezası toplamda yaklaşık 4 milyar TL olacak. Ceza yönetmeliğindeki ağırlaştırıcı unsurlar göz önünde bulundurulduğunda para cezası 10 milyar TL’yi bulacak. Toplam para cezası bankaların ciro büyüklüklerine göre dağıtılacak.
      Bankalar bu iddialara karşı savunmalarını yaptılar ve kendilerince iddiaların yersiz olduğunu ileri sürdüler. İddiaları ve savunmaları Rekabet Kurulu değerlendirecek ve nihai kararını 12.03.2013 tarihine kadar belirleyecektir. Bu nedenle hikayenin bu kısmı hakkında konuşmak şimdilik bizlere düşmemektedir. Ancak, konuşulacak başka şeyler de var tabi.
     Malum anadilde savunma düzenlemesi yürürlüğe girdi. Bankacılar da savunmalarını yaparken anadillerini kullandılar. Örneğin HSBS CEO’su Martin Spurling savunmasını İngilizce yaptı ve kendisinin getirdiği tercüman konuşmayı Türkçe’ye çevirdi.
     İşin şakası bir yana bankalar rekabet soruşturmalarında daha önce kullandıkları ve rekabet literatürüne hiç de uymayan dillerini dünkü toplantıda bir kez daha tekrarladılar. Bankacılara göre bankacılık sektörü diğer bütün sektörlerden farklıdır; bankalar sürekli BDDK’nın gözetim ve denetimi altındadır; bankacılık sistemik riske açıktır; bankalar İMBK şirketlerinin üçte birini oluşturmaktadır. Güven kurumu olan bankalara güvenin artması için bütün kurumlar (Rekabet Kurulu dahil) kendisine düşeni yapmalıdır. Kurul bankaları kartelden suçlu bulursa ve bu soruşturma heyetinin önerdiği oranda yüksek para cezası verirse, bankalara güven sarsılır, bankalar yurtdışından kredi bulamazlar, borsa çöker ve ekonomi krize girer.
     Yani? Aba altında sopa durumu. Rekabet Kurulu bankaların kartel suçu işlemediğine kanaat getirsin. Suçu sabit bulursa da bir zahmet kendi yönetmeliğinin aksine para cezasını düşük belirlesin.
      Neden? Bankalar ekonominin ayrıcalıklı (şımarık) çocuğudur. Bankaların içi boşaltılır, kötü kredi verirler, faiz ve döviz risklerini kötü yönetirler ve batarlar. Sonra da devlet hazinesinden yeniden yapılandırılırlar. Cezayı da sonuçta tüketiciler ve vergi mükellefleri öder.
    Daha önce de yazdım. Açıkçası bu yaklaşım bana çok iktisadi gelmiyor. Rekabet Kurulu bu tür değerlendirmeleri göz önünde bulundurmadan eldeki deliller çerçevesinde kartel suçu olup olmadığını kararlaştırmalıdır.Suç yoksa sorun da yok. Herkes yoluna. Ancak Kurul suçu sabit görürse de ceza yönetmeliği düzenlemeleri çerçevesinde para cezasının miktarını belirlemelidir. Bankalarda bildik argümanlarının yerine, savunmalarını rekabet literatürü içerisinde yapmalıdır.





Hiç yorum yok:

Yorum Gönder